Najpopularniejsze artykuły

• Iron Fist debiutuje w MCU. W serialu “Eyes of Wakanda”. Zobacz zwiastun
• “Vinci 2″ hitem polskich kin? Znamy wynik z weekendu otwarcia
• Jacob Elordi żyje jako potwór Frankensteina! Zobacz zdjęcia
• “Avatar: Ogień i popiół” – pierwszy zwiastun! James Cameron wciąż ma to coś?
• “50 na 50″: co będzie działo się w sierpniu?

Najnowsze artykuły

• Iron Fist debiutuje w MCU. W serialu “Eyes of Wakanda”. Zobacz zwiastun
• “Vinci 2″ hitem polskich kin? Znamy wynik z weekendu otwarcia
• Jacob Elordi żyje jako potwór Frankensteina! Zobacz zdjęcia
• “Avatar: Ogień i popiół” – pierwszy zwiastun! James Cameron wciąż ma to coś?
• “50 na 50″: co będzie działo się w sierpniu?
• Światło, które nie rozprasza cienia
• Agnieszka Grochowska i Sebastian Stankiewicz ambasadorami Polskiego Kina Młodego Widza
• Lepiej być może - Recenzja filmu Pan Wilk i spółka 2 (2 025)
• Nie taki krautrock straszny: Pod nowymi skrzydłami
• Netflix prezentuje najciekawsze premiery sierpnia 2025

Kategorie tematyczne

• Aktualności
• Filmy
• Kino - premiery
• Książka
• Orkiestra
• Wolność słowa
• Wydarzenia kulturalne

Reklama

Kultura

Kultura (z łac. colere, co znaczy "uprawa, dbać, pielęgnować, kształcenie") – termin wieloznaczny, pochodzący początkowo od łac. cultus agri ("uprawa ziemi"), interpretowany w różny sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania). Najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją. Również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone. Całość wiedzy na temat kultury próbuje badać dziedzina wiedzy, jaką jest kulturoznawstwo, jednak także na poszczególnych aspektach kultury uwagę skupiają: filozofia kultury, historia kultury, antropologia kulturowa, socjologia kultury, etnografia czy memetyka.(źr. Wikipedia)

Dziedziny kultury

Kultura materialna: wszelkie wytwory człowieka, technika, umiejętności praktyczne. Kultura duchowa: wierzenia, wiedza, literatura i wszelkiego rodzaju piśmiennictwo, sztuka, w tym: sztuki plastyczne, teatr, muzyka, film, a także wszystko co należy do wytworów umysłu, np. filozofia; Kultura społeczna: normy moralne, ideologia, uczestnictwo w życiu kulturalnym; kultura języka: porozumiewanie się zgodnie z obowiązującą (w danym społeczeństwie) normą językową kultura polityczna: systemy wartości i wzorce zachowań (polityków, partii) biorących udział w wykonywaniu władzy państwowej lub aspirujących do tej roli; kultura fizyczna: system zachowań i działania związane z dbałością o rozwój fizyczny człowieka; wychowanie fizyczne, sport, rekreacja fizyczna, rehabilitacja ruchowa, turystyka

Podział wg nauk

Zasadnicze różnice pojawiają się, po przyjrzeniu się co oznacza termin "kultura" dla reprezentantów różnych nauk: dla archeologa – "zbiór rzeczy materialnych znalezionych na miejscu wykopalisk, wykonanych z kamienia, metalu, kości bądź drewna", dla etnografa – "nie tylko przedmioty materialne, lecz również zachowania ludzkie, takie jak pieśni, przysłowia, baśnie, mity, legendy, mody, obyczaje, zwyczaje czy obrzędy, występujące w danym regionie", dla antropologa – "sfera przedmiotów materialnych, zachowań ludzkich, a także instytucje, działalność gospodarczą, zabawę, język i religię", dla psychologa – "zbiór, do którego wchodzą przede wszystkim zachowania jednostki, jej myśli, uczucia i reakcje; kultura przejawia się poprzez zbiór reguł i motywów postępowania, form ekspresji, nakazów i zakazów, ocen i sądów" (np. kultura indywidualistyczna, kultura kolektywistyczna). dla socjologa – "wydzielony obszar życia i działalności grup ludzkich". dla kulturoznawcy - "respektowane przez daną zbiorowość przekonania normatywne i przekonania dyrektywalne, które w trybie subiektywno-racjonalnym regulują praktykę społeczną." (def. wg Jerzego Kmity) "Życie podług wartości" (def. wg Stanisława Pietraszko)

Różnorodność kultury

Mimo że kultura jest atrybutem człowieka i co za tym idzie wszystkich społeczności tworzonych przez gatunek homo sapiens nie jest ona jednolita i w różnych okresach historycznych, jak również w różnych obszarach geograficznych wytwory ludzkie, systemy norm i wartości były i są od siebie odbiegające w dużym stopniu. Przedstawiciele nauk społecznych starają się klasyfikować pewne typy kultur czy też opisywać szczególne przypadki istniejących obecnie lub w przeszłości, nadając im nazwy specyficzne ze względu na miejsce, czas bądź ogólny typ opisywanej kultury.

Poprzednie artykuły

• Lipiec 2025
• Czerwiec 2025
• Maj 2025
• Kwiecień 2025
• Marzec 2025
• Luty 2025
• Styczeń 2025
• Grudzień 2024
• Listopad 2024
• Październik 2024
• Wrzesień 2024
• Sierpień 2024
• Lipiec 2024
• Czerwiec 2024
• Maj 2024
• Kwiecień 2024
• Marzec 2024
• Luty 2024
• Styczeń 2024
• Grudzień 2023
• Listopad 2023
• Październik 2023
• Wrzesień 2023
• Sierpień 2023
• Lipiec 2023
• Czerwiec 2023
• Maj 2023
• Kwiecień 2023
• Marzec 2023
• Luty 2023
• Styczeń 2023
• Grudzień 2022
• Listopad 2022
• Październik 2022
• Wrzesień 2022
• Sierpień 2022
• Lipiec 2022
• Czerwiec 2022
• Maj 2022
• Kwiecień 2022
• Marzec 2022
• Luty 2022
• Styczeń 2022
• Grudzień 2021
• Listopad 2021
• Październik 2021
• Wrzesień 2021
• Sierpień 2021
• Lipiec 2021
• Czerwiec 2021
• Maj 2021
• Kwiecień 2021
• Marzec 2021
• Luty 2021
• Styczeń 2021
• Grudzień 2020
• Listopad 2020
• Październik 2020
• Wrzesień 2020
• Sierpień 2020
• Lipiec 2020
• Czerwiec 2020
• Maj 2020
• Kwiecień 2020
• Marzec 2020
• Luty 2020
• Styczeń 2020
• Grudzień 2019
• Listopad 2019
• Październik 2019
• Wrzesień 2019
• Sierpień 2019
• Lipiec 2019
• Czerwiec 2019
• Maj 2019
• Kwiecień 2019
• Marzec 2019
• Luty 2019
• Styczeń 2019
• Grudzień 2018
• Listopad 2018
• Październik 2018
• Wrzesień 2018
• Sierpień 2018
• Lipiec 2018
• Czerwiec 2018
• Maj 2018
• Kwiecień 2018
• Marzec 2018
• Luty 2018
• Styczeń 2018
• Grudzień 2017
• Listopad 2017
• Październik 2017
• Wrzesień 2017
• Sierpień 2017
• Lipiec 2017
• Czerwiec 2017
• Maj 2017
• Kwiecień 2017
• Marzec 2017
• Luty 2017
• Styczeń 2017
• Grudzień 2016
• Listopad 2016
• Październik 2016
• Wrzesień 2016
• Sierpień 2016
• Lipiec 2016
• Czerwiec 2016
• Maj 2016
• Kwiecień 2016
• Marzec 2016
• Luty 2016
• Styczeń 2016
• Grudzień 2015
• Listopad 2015
• Październik 2015
• Wrzesień 2015
• Sierpień 2015
• Lipiec 2015
• Czerwiec 2015
• Maj 2015
• Kwiecień 2015
• Marzec 2015
• Luty 2015
• Styczeń 2015
• Grudzień 2014
• Listopad 2014
• Październik 2014
• Sierpień 2014
• Lipiec 2014
• Czerwiec 2014
• Maj 2014
• Kwiecień 2014
• Marzec 2014
• Luty 2014
• Styczeń 2014
• Grudzień 2013
• Listopad 2013
• Październik 2013
• Wrzesień 2013
• Sierpień 2013
• Lipiec 2013
• Czerwiec 2013
• Maj 2013
• Kwiecień 2013
• Marzec 2013
• Luty 2013
• Styczeń 2013
• Grudzień 2012
• Listopad 2012
• Październik 2012
• Wrzesień 2012
• Sierpień 2012
• Lipiec 2012
• Czerwiec 2012
• Maj 2012
• Kwiecień 2012
• Marzec 2012
• Luty 2012
• Styczeń 2012
• Grudzień 2011
• Listopad 2011
• Październik 2011
• Wrzesień 2011
• Sierpień 2011
• Lipiec 2011
• Czerwiec 2011
• Maj 2011
• Kwiecień 2011
• Marzec 2011
• Luty 2011
• Styczeń 2011
• Grudzień 2010
• Listopad 2010
• Październik 2010
• Wrzesień 2010
• Sierpień 2010
• Lipiec 2010
• Czerwiec 2010
• Maj 2010
• Kwiecień 2010
• Marzec 2010
• Luty 2010
• Styczeń 2010
• Grudzień 2009
• Listopad 2009
• Październik 2009
• Wrzesień 2009
• Sierpień 2009
• Lipiec 2009
• Czerwiec 2009
• Maj 2009
• Kwiecień 2009
• Marzec 2009
• Luty 2009
• Grudzień 2008
• Listopad 2008
• Październik 2008
• Wrzesień 2008
• Sierpień 2008
• Lipiec 2008
• Czerwiec 2008
• Maj 2008
• Kwiecień 2008
• Marzec 2008
• Luty 2008
• Styczeń 2008
• Grudzień 2007
• Październik 2007
• Wrzesień 2007
• Sierpień 2007
• Czerwiec 2007
• Maj 2007
• Styczeń 1970

Sztuka

Sztuka - dziedzina działalności ludzkiej, uprawiana przez artystów. Nie istnieje jedna spójna, ogólnie przyjęta definicja sztuki, gdyż jej granice są redefiniowane w sposób ciągły, w każdej chwili może pojawić się dzieło, które w arbitralnie przyjętej, domkniętej definicji się nie mieści. Sztuka spełnia rozmaite funkcje, m.in. estetyczne, społeczne, dydaktyczne, terapeutyczne, jednak nie stanowią one o jej istocie. Sztuka narodziła się wraz z rozwojem cywilizacji ludzkiej. Można przypuszczać, że na początku miała przede wszystkim funkcję związaną z obrzędami magicznymi, którą zachowała u ludów pierwotnych.

Definicje sztuki

Sztuka dzisiejsza, począwszy od dadaizmu i surrealizmu, nie odpowiada już takiej definicji, piękno w procesie estetyzacji rzeczywistości wyszło poza sztukę, a dla niej samej nie jest już nie tylko wartością wyróżniającą, ale nawet nie jest niezbędne. W ciągu swej długiej historii pojęcie sztuka z bardzo szerokiego, o precyzyjnie wytyczonych granicach znacznie zawęziło swój obszar, ale też jego granice wyraźnie się zatarły. W społeczeństwach współczesnych, w dużej części zawłaszczona przez przemysł rozrywkowy, sztuka stała się też w pewnej mierze kolejną gałęzią przemysłu.

Funkcje sztuki

estetyczna – sztuka powinna wywołać w odbiorcy swoiste przeżycia estetyczne, np. piękno, komunikacyjna – artysta przez swe dzieło porozumiewa się z odbiorcą, poznawcza – odbiorca poznaje nie tylko dzieło ale też historię przodków, poprzez dzieła może się "przenieść" do świata ówczesnego, etyczna – sztuka wychowuje, uczy, nakłania, uwidacznia pewne wzorce postępowania, metafizyczna (religijna) – dzieła sztuki pobudzają uczucia; muzyka, obrazy, rzeźby, architektura służą religii, ale też czerpią z niej tematykę swoich dzieł; Bogu, mitologi greckiej były poświęcone liczne dzieła : Dawid Michała Anioła, Freski z Kaplicy Sykstyńskiej, Ostatnia wieczerza - Leonarda da Vinci; emocjonalna – objawia się głównie w tańcu i muzyce, terapeutyczna – sztuka leczy, katharsis - oczyszczenie psychiki (muzykoterapia, poezjoterapia, wideoterapia, biblioterapia, filmoterapia, chromatoterapia, dramoterapia, ludoterapia, choteoterapia), ludyczna (zabawowa) – pozwala się rozprężyć i odstresować poprzez taniec, muzykę, komedię, satyrę, kabarety, indentyfikacyjna i integracyjna – sztuka integruje i wykazuje przynależność do pewnej grupy społecznej (lekarze, harcerze, muzycy, Polacy); pomaga zachować tożsamość kulturową narodom; użytkowa – jest to sztuka którą posługujemy na co dzień, rzemiosło, architektura, przedmioty codziennego użytku, ale także satyra, muzyka taneczna, wychowawcza - wychowuje i uczy, wskazuje na normy i wzorce postępowania.

Sztuki piękne

W XVII i XVIII wieku trwały spory na temat nazewnictwa w dziedzinie sztuki. Dopiero pod koniec XVIII wieku francuski filozof oświeceniowy, Charles Batteux, wprowadził termin sztuki piękne (beaux-arts), zaliczając do nich malarstwo, rzeźbę, architekturę, muzykę, wymowę, poezję, taniec i teatr. Sztuka począwszy od XIX wieku uniezależnia się od rzemiosła i wiąże ściślej z pojęciem twórczości, oryginalności, indywidualizmu i nowatorstwa. Materią sztuki są dzieła sztuki, a ich autorzy (według idealnego modelu) stają się artystami motywowanymi wewnętrznym przymusem tworzenia, czy też potrzebą wyrażenia uczuć, rozwiązania problemów własnych lub ogólnoludzkich, niedającymi się ograniczyć wyłącznie do funkcji dostarczyciela wrażeń estetycznych.

Estetyka

W nowożytnych koncepcjach sztuki pogląd o estetycznej jej naturze podawany był w wątpliwość od romantyzmu (przez takie kierunki jak naturalizm, ekspresjonizm). Zjawiska te były przez myśl estetyczną długo marginalizowane, przełom nastąpił dopiero dzięki awangardzie, sam zmysłowy ogląd przestał stanowić podstawę nie tylko do wartościowania, ale nawet rozpoznania dzieła sztuki (dadaizm, surrealizm, kubizm). Neoawangarda lat 60. (np. konceptualizm) odrzuciła wszystkie estetyczne wyróżniki sztuki.